Komkommertijd?

Met Wikipedia bij de hand leer ik het volgende over de vraag hoe de term komkommertijd in zwang is gekomen: een mogelijke verklaring is dat komkommertijd een leenwoord is uit het Engels, waar kleermakers de term cucumber-time gebruikten. Dit woord is in 1700 voor het eerst opgetekend, in een Bargoens woordenboekje, met als betekenis “Taylers Holiday, when they have leave to Play, and Cucumbers are in Season”.

Komkommers worden in de zomer geoogst, de adel verliet in de zomer de stad, waardoor er voor de kleermakers niet veel te verdienen viel. Volgens enkele Engelse slangwoordenboeken schijnt cucumber-time aanvankelijk vooral te zijn gebruikt door Duitse kleermakers in Londen. Waarschijnlijk gaat het hier om een vertaling van het Duitse Sauregurkenzeit (‘augurkentijd’, augurken behoren tot dezelfde soort als de komkommers), dat sinds de achttiende eeuw bekend is. In elk geval is de term in Engeland in onbruik geraakt. 

In het Nederlandse taalgebied is komkommertijd voor het eerst opgetekend in 1787. Op 14 juli 1787 schrijft het Rotterdamse patriottenblad Het Saturdags Kroegpraetje, in een tweespraak tussen Piet en Kees: ,,Is er van de week ook wat nieuws van de groote Heeren uit den Haag?’’, vraagt Piet. ,,Neen’’, antwoordt Kees, ,,maar je mot denken, het is, regtevoort [momenteel], in de komkommertyd, en dan staat alles zoo wat stil.’’

Tegenwoordig gebruiken we term nog steeds om een periode aan te duiden waarin niet veel gebeurt, anders dan een voetbaltoernooi, een tenniswedstrijd of een wielerronde.

Beleven we deze zomer komkommertijd? De Brexit houdt pauze, het Europees parlement stemt toch in met de benoeming van Ursula von der Leyen als nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. In Oekraïne vestigt een nieuwe president zijn macht definitief met een grote overwinning van zijn partij in de parlementsverkiezingen. Presidenten over de gehele wereld doen zich gelden. In de Straat van Hormuz lopen de spanningen op, net als elders. De Nieuwe Zijderoute (het “Chinese Belt And Road Initiative”) wordt iedere dag verder ontplooid. De Noordelijke Zeeroute wordt meer en meer gebruikt en het aantal vraagstukken inzake winning van fossiele grondstoffen en veiligheidsaspecten in de Arctische regio neemt snel toe. Nederlandse reders luiden de noodklok, omdat vluchtelingen die uit zee worden gered in Zuid-Europa niet of nauwelijks meer aan land kunnen worden gebracht. De voorbereidingen voor de invoer van de nieuwe zwavelnormen voor scheepsbrandstoffen zijn in volle gang.

 

Neen, deze zomer zou ik geen komkommertijd willen noemen. Juist op maritiem gebied gebeurt er veel of juist (te) weinig, zoals de Nederlandse reders ervaren. Maar een stille tijd is het niet. Onderwerpen genoeg om over te blijven schrijven. En dat zal ik dan ook doen.