De Parlevinker

In 1990 kreeg ik mijn eerste baan in de haven. In de Coenhaven in Amsterdam. Hoewel ik als Rotterdammer van geboorte wel een band met de haven heb, was natuurlijk veel nieuw voor mij toen ik eenmaal in de havensector aan de slag ging.

Ik leerde wie de leden van de zwarte bende waren, en wat zij deden.

Een baal cacao (toen altijd zo’n 60 kg zwaar) die niet aan het opgegeven of voorgeschreven gewicht voldoet is een wanne baal. Zo’n baal is gescheurd en heeft een deel van zijn inhoud verloren.

Ik raakte bekend met de verschillende scheepstypen en ik leerde de cargadoors kennen.

Roeiers, vletterlieden, de Koperen Ploeg – zij zijn onmisbaar in de haven, zo kwam ik te weten.

En nota bene in de Coenhaven, de haven waar ik mijn werk had, was de ligplaats van de Parlevinker.

De Parlevinker is een varende koopman. Met zijn bootje vol waren voorziet hij schippers, hun bemanning en familie aan boord van voornamelijk binnenvaartschepen van mondvoorraad en andere goederen. Een Parlevinker werd ook gevonden door de pleziervaart. Toeristen bestelden ook bij hem, maar oorspronkelijk bediende de Parlevinker vooral de beroepsvaart.

Parlevinkers waren actief op de rivieren en in havengebieden. Niet alleen in Amsterdam natuurlijk, ook in andere havens en ook in waterrijke gebieden als Friesland.

De herkomst van de naam Parlevinker is onduidelijk. Op een historische website vond ik de volgende verklaring:

“De parlevinker werd ook wel zoetelaar, kadraaier of kaaidraaier genoemd. Het woord ‘parlevinker’ lijkt af te stammen van de vogel parlevink. Deze vink hield zich op in de omgeving van een vinkenbaan, een terrein met netten waarin vinken gevangen werden.  ‘Parle’ zou komen van het frans ‘par l’occasion’ (bij toeval) om te benadrukken dat de vinken zelden op de vinkenbaan kwamen en meestal per toeval werden gepakt. De herkomst van het woord ‘parlevinker’ is dus onzeker. Pas in de negentiende eeuw kreeg het de betekenis van koopman op het water.”

Mij is deze verklaring eerlijk gezegd nog niet helemaal duidelijk

In de moderne tijd is de rol van de Parlevinker steeds kleiner geworden en uiteindelijk (bijna) verdwenen. De nekslag was de afschaffing van een fiscale vrijstelling per 1 januari 2007, waardoor de Parlevinkers ook over alle goederen, inclusief tabak en alcoholische dranken, accijns moesten gaan afdragen.

In Amsterdam was de Parlevinker tot voor kort nog actief. Hoewel hij niet meer met een bootje de schepen in de haven langsging maar het bootje op een vaste plaats had afgemeerd, stond de drijvende winkel nog steeds bekend als de Parlevinker. Noodgedwongen stopte hij zijn zaak.

Maar nu is de Parlevinker in Amsterdam weer open! Ik las dit in de Nieuwsbrief van Amports. De drijvende super in de Coenhaven leek vorig jaar ten dode opgeschreven, maar heeft nu een doorstart gemaakt met een nieuwe eigenaar aan het roer. André Krijger heeft samen met zijn gezin de zaak en de functie van Parlevinker overgenomen van Cor en Mirjam Dijk, die dit werk lange tijd hebben gedaan.

 

N.B.: De zwarte bende is een benaming die mensen aan boord geven aan de recherche van de douane. Roeiers en vletterlieden hebben als belangrijke taak het meren en ontmeren van schepen in de haven. De Koperen Ploeg is een bedrijf (coöperatie) van vastmakers in de Amsterdamse haven.