Werken in de maritieme wereld

Mijn opa nam mij vaak mee naar de Parkkade in Rotterdam. Dan gingen we “bootjes kijken”. Ik vond dat mooi, maar ik ontwikkelde niet het idee om in haven en scheepvaart te gaan werken. In de laatste klas van de lagere school ben ik met een klasgenoot, met de in dit verband toepasselijke naam Erik Zeeman, nog eens naar Scheveningen geweest. Gewapend met een cassetterecorder gingen we schippers, stuurlui en matrozen aan boord van de vissersschepen interviewen om met de vergaarde informatie een werkstuk te maken. Tot zover de maritieme acties van destijds.

Na mijn studie Russische taal- en letterkunde (propadeuse) en Internationale Betrekkingen (doctoraal) kwam ik bij toeval in haven en scheepvaart terecht. Ik kreeg een baan bij Eggerding & Co in de Coenhaven in Amsterdam. Sindsdien ben ik niet meer losgekomen van werken in de maritieme sector.

Na Eggerding & Co kwam ik terecht bij Van Ommeren Amsterdam. Eerst als coördinator van een joint venture in de haven van St.Petersburg, die na het uiteenvallen van de Sovjet Unie  onder burgemeester Sobstjak openging voor bedrijven buiten Rusland. In die functie kwam ik nog meer in aanraking met scheepvaart, transport en logistiek.

Later werd ik, ook weer geheel toevallig, P&I Club Correspondent bij Van Ommeren Amsterdam. Toen mij erover werd verteld, had ik werkelijk nog geen idee wat P&I betekende, maar toen ik eenmaal in dat werk verzeild raakte, heb ik het niet meer losgelaten.

Via het werk in de P&I sector, kwam ik ook in aanraking met maritieme rechtspraak en arbitrage.

Nu, dertig jaar nadat ik kennismaakte met het werk van een P&I Club Correspondent, ben ik nog steeds in die sector werkzaam. Bij NNPC Correspondents als manager van P&I Correspondenten. Bij UNUM als secretaris van dat arbitrage- en mediationinstituut. En zelfstandig als vereffenaar in zaken bij de Rechtbank Rotterdam waarin reders en bevrachters hun aansprakelijkheid kunnen beperken. Daarnaast is het leuk en interessant om in alle Nederlandse zeehavens beschikbaar te zijn voor kapiteins die een scheepsverklaring willen laten opmaken.

Dat had ik allemaal niet kunnen bedenken toen ik met mijn grootvader naar de bootjes ging kijken op de kade langs de Maas.

Het werk dat ik de afgelopen 30 jaar heb gedaan, en dat ik graag nog een aantal jaren wil blijven doen, was nooit het werk waar ik als jongetje van droomde. Hoe zou dat ook kunnen? P&I verzekeringen. Beperking van aansprakelijkheid. Scheepsverklaringen. Je bedenkt het niet, niet als klein jongetje en ook niet als je je studie hebt afgerond.

Maar er is veel interessant werk in haven en scheepvaart. Het is een wereld waar het overgrote deel van de (internationale) handel in omgaat. Zonder maritieme sector geen handel, geen economische ontwikkeling, geen welvaart. Internationale contacten. Het leren van experts op het gebied van nautische zaken of goederen. Het maakt het werk leuk en afwisselend. Dit geldt voor velen die in de haven en scheepvaart werkzaam zijn.

Voor wie er onbekend mee is, gaat er een nieuwe wereld open als hij of zij claims behandelaar, advocaat, nautisch expert of onderzoeker van ladingschade wordt. Voor mij is het in ieder geval zo gegaan.

 

Duurzame Conflictoplossing

Vaak wordt de term geschillenbeslechting gebruikt, ook als het gaat om conflictoplossing. Maar er zijn verschillen. Is het zoeken naar spijkers op laag water of het leggen van zout op alle slakken als ik het verschil bekijk?

Veel problemen worden in goed overleg tussen betrokken partijen opgelost. Een probleem kan echter een conflict worden of uitgroeien tot een geschil. Ook die kunnen onderling worden opgelost, maar dat lukt niet altijd.

Als ze er samen niet uitkomen kunnen partijen een derde vragen hun geschil te beslechten. Dan wordt er geen schikking getroffen, maar een rechter of arbiter neemt een beslissing. Partijen hebben het nemen van een beslissing dan uit handen gegeven. Heel zakelijk kan dat tot een prima uitkomst leiden, waarmee beide partijen tevreden zijn.

Vaak is er echter “een gevoel” bij één of beide partijen dat de beslissing toch niet helemaal recht doet aan de zaak en aan de positie van elk van de partijen. Dat gevoel kan des te sterker zijn als eerder in het proces emotie al een rol speelde, -en dat is vaker het geval dan menigeen zou denken.

Is het geschil dan op een duurzame manier opgelost, zeker als partijen ook na het vellen van een oordeel door een derde nog met elkaar te maken hebben?

Het antwoord op deze vraag kan bevestigend zijn als er een daadwerkelijke oplossing voor het geschil op zowel korte als lange termijn is geboden. Daarbij hoort dan ook een goede verstandhouding tussen partijen, ook op langere termijn. Een juridisch geschil is dan beslecht zonder dat bij partijen of in hun onderlinge relatie (emotionele) “nevenschade” is ontstaan.

Om te voorkomen, of tenminste daartoe een poging doen, dat die “nevenschade” ontstaat, is het de moeite waard een conflict op te lossen tot het verworden is tot een geschil. Al er onvoldoende aandacht is voor de relatie tussen partijen, zeker als zij ook in de toekomst nog met elkaar hebben te maken, of gevoeligheden en emoties blijven onbenoemd, kan een conflict verharden en kan de uiteindelijke uitkomst voor allen teleurstellend zijn. Dan zijn er alleen verliezers, en zeker geen winnaars.

Bij een duurzame conflictoplossing houden partijen het heft in eigen hand. Zij nemen de beslissingen. Zij komen gezamenlijk tot oplossingen. In veel gevallen kunnen zij daarbij worden geholpen door een externe begeleider, een bekwame mediator, die helpt om de emotionele pijnpunten die een duurzame oplossing tussen partijen in de weg staan boven tafel te krijgen. Zodra de pijnpunten duidelijk zijn, kunnen die besproken en in veel gevallen opgelost worden. Dan ontstaat er ruimte om zakelijke geschilpunten of juridische kwesties in goed overleg op te lossen. Door een schikking te treffen of door alsnog een derde beslissingen te laten nemen over die zakelijke punten die nog niet zijn opgelost. Ook in het geval dat een derde wordt ingeschakeld voor het oplossen van de laatste geschilpunten, is er dan draagvlak bij partijen om de beslissing van die derde te aanvaarden. De kou is bij voorbaat uit de lucht gehaald en het resultaat is een duurzame oplossing van het conflict. En dit kost minder tijd, energie, en ook geld dan een probleem laten escaleren tot een conflict dat in een lange en soms moeizame procedure door een ander moet worden beslecht.

Wie wil er luisteren?

Luisteren. Het lijkt zo gemakkelijk. Het is een eenvoudige vaardigheid voor de meeste mensen. Veel mensen kunnen goed luisteren, mits zij kunnen horen natuurlijk, maar kiezen er soms of vaak voor niet te willen luisteren.

Met luisteren bedoel ik niet gehoorzamen.

Luisteren als onderdeel van goede communicatie. Daar gaat het om. Zenden, (veel) praten is de ene zijde van communicatie. Luisteren is de andere kant. We willen graag praten, vertellen wat ons bezighoudt, wat we hebben meegemaakt. Maar we willen ook overbrengen wat we ergens van vinden, wat ons standpunt is. En dat heeft natuurlijk alleen zin als de “andere kant” daarnaar luistert. En andersom: het is zinvol naar een ander te luisteren.

In de politiek lijkt tegenwoordig niet altijd goed te worden geluisterd. Maar het komt ook voor in mediationgesprekken of bij onderhandelingen over het schikken van claims bijvoorbeeld. Door niet goed te luisteren of niet te willen luisteren worden kansen gemist en ontstaan misverstanden of escaleren conflicten.

We zien zoveel op ons af komen, van klimaatverandering tot pandemie of oorlog en allerlei zaken die daarvan het gevolg kunnen zijn, dat we soms de wil niet meer kunnen opbrengen om zelf actie te ondernemen. En dat beïnvloedt meer en meer ons dagelijks handelen, privé en zakelijk. Angst en apathie kunnen de boventoon gaan voeren, waardoor we niet altijd tot de zo nodige (juiste) actie komen.

We kunnen zelf actief zijn om de gevaren die bevooroordeeld, cynisch of apathisch zijn met zich brengen, het hoofd te kunnen bieden. De wil om te luisteren is één van de aspecten die we zelf kunnen activeren.

 

Als de wil om te luisteren er is, komt het er op aan ook goed te luisteren. Er zijn diverse niveaus van luisteren te onderscheiden:

  1. downloaden
  2. feitelijk luisteren
  3. empathisch luisteren
  4. luisteren vanuit verbondenheid.

Downloaden is dan iets als “het ene oor in, het andere oor uit”. Met feitelijk luisteren probeer je je eigen vooroordelen bevestigd te krijgen. Met empathisch luisteren doe je een serieuze poging om de subjectieve ervaring of mening van een ander werkelijk op te merken. Met de vierde stap maak je de weg vrij om met erkenning van elkaars meningen en standpunten tot de kern van de zaak door te dringen, met de intentie ook tot acties en oplossingen te komen.

Zonder goed luisteren is het ontzettend moeilijk, zo niet onmogelijk, om gezamenlijk tot oplossing van allerlei kwesties te komen.

Ik ben Pleitbezorger van het willen luisteren vanuit verbondenheid, maar dat niveau van luisteren is moeilijk. Laten we beginnen met proberen empathisch te luisteren. Dat zal ons al verder kunnen brengen. In zakelijke onderhandelingen. In sociale contacten. En bij alles wat nodig is om ons met elkaar vooruit te brengen.

Clingendael Course International Politics

In de zomer van 2020 vatte ik het plan op mijn kennis over internationale politiek eens te actualiseren. Ik meldde mij aan voor de Course International Politics bij Clingendael, het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen. De cursus werd in februari en maart 2022 gegeven.

Met de andere deelnemers viel ik met mijn neus in de boter. Er gebeurde in februari en maart 2022 van alles op het gebied van internationale betrekkingen. Veiligheidsconcepten stonden in het centrum van de belangstelling. Rusland ondernam een voor velen toch onverwachte militaire actie. De Europese Unie presenteerde The Strategic Compass. Om maar enkele voorbeelden te noemen.

Interessante onderwerpen als (de buitenlandse politiek van) Rusland en China kwamen aan bod, maar ook veiligheidsconcepten, de geopolitieke dimensies van het veranderend klimaat en transities in het Midden-Oosten.

De ontwikkeling van nieuwe technologie en de invloed daarvan op internationale politiek en de nieuwe dimensie van de ruimte (“outer space”) voor internationale betrekkingen boden voldoende stof om verder over na te denken.

Leerzaam was ook de afsluitende sessie scenario building. Over het zoeken naar onzekerheden, zonder vooringenomenheid. Over feiten en aannames. Kun je het onvoorspelbare toch in kaart brengen?

De cursus bood actuele informatie, theoretische achtergronden en nieuwe inzichten. Niet alleen interessant vanuit een breed perspectief bekeken, maar ook relevant in combinatie met onderwerpen waarmee ik mij regelmatig bezighoud. Geschillenbeslechting. De invloed van corruptie (integriteit) in relatie tot veiligheid op verschillende niveaus. De rol van transport en de invloed van stagnatie in transportlijnen, niet alleen in de internationale politiek maar juist ook in de praktijk van alledag voor velen.

Waarom noem ik dit alles? Omdat ik Pleitbezorger ben van een brede blik op zaken. Het kennen van feiten. Het omgaan met onzekerheden. Het luisteren naar anderen. Het daarmee bevorderen van integer gedrag en begrip voor de standpunten van anderen. In relatie tot internationale betrekkingen, maar juist ook als het gaat om bijvoorbeeld geschillenbeslechting in de vorm van arbitrage of mediation of het bevorderen van een goede omgang met elkaar.

Integriteit en Compliance

Vorig jaar had ik vanuit verschillende invalshoeken te maken met vraagstukken van Integriteit en Compliance.

Hierbij kwamen onder meer aan de orde visie en missie van organisaties en personen, vertrouwen en de wil om iemand te vertrouwen, luisteren, bedrijfscultuur, onderlinge omgangsvormen, maar ook machtsmisbruik en mogelijkheden te frauderen. Waarden en normen, regels en gedrag, aanspreekbaarheid, communicatie, een risicomatrix – het bleek allemaal relevant voor het onderwerp.

Gaandeweg kwam ik tot de conclusie dat ik “bewust onbekwaam” was als het om dit onderwerp ging. Ik kreeg inzicht in de materie, maar ontdekte dat er nog veel was waarover ik niet of onvoldoende had nagedacht. Het onderwerp is veel breder, en nog belangrijker, dan ik had vermoed.

Om in een deel van de leemtes te voorzien volgde ik in december de meerdaagse training Governance en Integriteit bij de Bestuursacademie Nederland. Het was een eerste stap om mij verder in het onderwerp te verdiepen.

Ik ben Pleitbezorger van integer handelen, maar eerst en vooral wil ik verder onderzoeken wat dat betekent. In alledaagse omgang met mensen, in organisaties, op specifieke terreinen als haven en scheepvaart, in politiek en in internationale betrekkingen. In het nieuwe jaar 2022 ga ik er verder mee aan de slag. Op deze website zal ik daar af en toe verslag van doen.

Onderhandelen

We zijn allemaal onderhandelaar. In het dagelijks leven onderhandelen we allemaal iedere dag wel ergens over. Met dochterlief over het op tijd thuiskomen. Met de buren over het plaatsen van een nieuwe schutting. Met een zakelijke partner over het oplossen van een kwestie. En ga zo maar door.

Sommige mensen houden van onderhandelen, andere verafschuwen het. Maar je komt er niet altijd onderuit. Je kunt jezelf een harde onderhandelaar vinden, die altijd een goed resultaat bereikt. Je kunt denken dat je geen goede onderhandelaar bent en daardoor te veel in je kaarten laten kijken. Maar klopt dat wel? Het is goed af en toe stil te staan bij wat onderhandelen is.

Onderhandelen kan worden omschreven als een methode om een vooraf bepaalde uitkomst te bereiken. Er zijn twee of meer partijen bij betrokken. Wie onderhandelt heeft een doel voor ogen en wil tot een overeenkomst komen met een ander om dat doel te bereiken of tenminste zo dicht mogelijk te benaderen.

Communicatie is een belangrijk onderdeel van onderhandelen. Het gaat er daarbij niet alleen om de eigen boodschap over te brengen, maar vooral ook om goed en actief te luisteren. Onderhandelaars zijn mensen, die fouten maken en die emotioneel kunnen reageren. Dat kan goede communicatie zo moeilijk maken. Daarbij ontbreekt ook niet zelden de oprechte wil om goed te communiceren, onbevangen en actief naar een ander te luisteren, en de ander te vertrouwen.

Wie effectief wil onderhandelen, denkt na over het proces van onderhandelen en hoe op de beste manier een tevoren gesteld doel te bereiken, bij voorkeur zonder daarna met andere betrokkenen ruzie te hebben. Wie daarover nadenkt komt niet zelden uit bij het Harvard Negotiation Project.

In tijden van polarisatie, gebrek aan wederzijds vertrouwen en vaak moeizame communicatie vestig ik graag nog eens de aandacht op de Harvard methode van onderhandelen en enkele belangrijke uitgangspunten daarvan:

  1. onderhandel niet over posities;
  2. scheid de mensen van de kwestie waar het om gaat;
  3. richt je op belangen, niet op standpunten;
  4. zoek naar oplossingen in wederzijds belang;
  5. hanteer objectieve criteria.

Met goede wil en enige wijsheid kunnen onderhandelaars hiermee tot door allen gedragen oplossingen komen. Dat is in ieders belang.

De wil om te vertrouwen

Vertrouwen is een begrip dat heden ten dage te pas en te onpas wordt genoemd. Reden om eens bij dat begrip stil te staan.

Naar aanleiding van het 25-jarig bestaan organiseerde mediation & training specialist The Lime Tree een webinar over vertrouwen. Onder leiding van mediator en trainer Wim Meijer werden deelnemers langs een aantal punten van de route naar het denken over en ervaren van vertrouwen geleid:

– Kijk naar jezelf.

– Neem kennis van theorie (Covey’s vijf cirkels van vertrouwen bijvoorbeeld).

– “Framing” in dagelijks taalgebruik (onder meer in spreekwoorden en gezegden).

– Vertrouwensmythen.

Ik licht hier graag enkele punten van uit.

Ook al ben je duidelijk over de waarden die je belangrijk vindt en heb je de moed om voor die waarden te staan, wil je eerlijk en oprecht zijn in jouw contacten met anderen, hoe lastig kan het dan toch zijn om niet af en toe een leugentje om bestwil te vertellen of om de waarheid enigszins in te kleuren om te bereiken wat je bereiken wilt? En wat doet dat met vertrouwen? Vertrouwen in jezelf, vertrouwen van jou in anderen en vertrouwen van anderen in jou?

Mahatma Gandhi zei, dat zodra er achterdocht ontstaat over iemands motieven, alles wat hij of zij doet besmet raakt. Zo moeilijk kan het zijn met vertrouwen om te (moeten) gaan.

Covey onderscheidt vijf cirkels van vertrouwen:

– Vertrouwen in jezelf.

 

– Relatievertrouwen.

– Organisatievertrouwen.

– Marktvertrouwen.

– Maatschappelijk vertrouwen.

 

Graag sta ik even stil bij het vertrouwen in onszelf of het principe van betrouwbaarheid en geloofwaardigheid. Dan gaat het om integriteit, intenties, capaciteiten en resultaten.

Meijer noemde hierbij ook vertrouwensmythes, misvattingen over vertrouwen. Hij stelde dat vertrouwen niet soft is, maar concreet en meetbaar. Vertrouwen is niet een kwestie van wel of niet als ware het een gegeven, vertrouwen kan worden gecreëerd en ook vernietigd. En je kunt weldegelijk leren iemand te vertrouwen, en dan inzien dat vertrouwen een bruikbaar strategisch voordeel kan bieden.

We kunnen dus invloed hebben op vertrouwen.

Maar het begint steeds bij onszelf. Bij het wel of niet toelaten van het leugentje om bestwil. De eigen betrouwbaarheid en geloofwaardigheid.

De belangrijkste les is echter de volgende:

Het gaat er niet om of je iemand vertrouwt, maar of je die ander zou willen vertrouwen.

Leiden vanuit de toekomst

Permanente opleiding is een belangrijk element voor wie in deze wereld zijn steentje aan verdere ontwikkeling van wat nodig is wil bijdragen. Ik ben geen pleitbezorger van al te rigide systemen van permanente opleiding (“punten halen om het punten halen”), maar de afgelopen maanden heb ik tijd besteed aan een online cursus die mij nieuwe inzichten heeft geboden.

Ik wil enkele voorbeelden noemen die er voor mij uitsprongen, juist in deze tijd waarin polarisatie tussen individuen, tussen groepen en tussen landen aan de orde van de dag is.

Wij hebben allemaal onze “blinde vlekken”, maar als we die herkennen zijn we ook in staat die weldegelijk in te vullen en werkelijk inhoud te geven.

Het vooroordeel is zo’n blinde vlek. Ontkenning van wat niet in jouw vooringenomen beeld past. Het niet willen zien. Al te zeer bevooroordeeld zijn bevriest ons brein, belemmert ons goed na te denken.

Als je weinig empathie kunt opbrengen en je gevoel geen ruimte geeft, ligt het gevaar van haat en cynisme op de loer. Het moge duidelijk zijn dat haat en cynisme ons niet verder zullen brengen bij het zoeken van toenadering tot elkaar of bij het oplossen van allerlei kwesties, van individueel tot collectief niveau.

We zien zoveel op ons af komen, van klimaatverandering tot pandemie en allerlei zaken die daarvan het gevolg kunnen zijn, dat we soms de wil niet meer kunnen opbrengen om zelf actie te ondernemen. Angst en apathie voeren de boventoon, waardoor we niet tot de zo nodige actie komen.

De cursus bij MITx (u.lab – leading from the emerging future) heeft voor mij bevestigd dat we er zelf zoveel aan kunnen doen om de gevaren die bevooroordeeld, cynisch of apathisch zijn met zich brengen, het hoofd te kunnen bieden.

Luisteren is één van de belangrijkste aspecten die ons kunnen helpen hiermee een begin te maken. In de cursus werden diverse niveaus van luisteren onderscheiden:

  1. downloaden
  2. feitelijk luisteren
  3. empatisch luisteren
  4. luisteren vanuit verbondenheid.

Downloaden is dan iets als “het ene oor in, het andere oor uit”. Met feitelijk luisteren probeer je je eigen vooroordelen bevestigd te krijgen. Met empatisch luisteren doe je een serieuze poging om de subjectieve ervaring of mening van een ander werkelijk op te merken. Met de vierde stap maak je de weg vrij om met erkenning van elkaars meningen en standpunten tot de kern van de zaak door te dringen, met de intentie ook tot acties en oplossingen te komen.

Actief luisteren heb ik ook geleerd in mijn mediation-opleiding, en hier kwam dat zo belangrijke aspect van omgaan met elkaar nog eens goed naar voren. Zonder goed luisteren is het ontzettend moeilijk, zo niet onmogelijk, om gezamenlijk tot oplossing van allerlei kwesties te komen.

Aanpassen in veranderende tijden

Vandaag is de langste dag van het jaar. Wat te doen op deze dag in tijden van verandering? We dienen zelf onze beslissingen te blijven nemen. Eigen keuzen te maken. Vandaag hebben wij gekozen voor oliebollen en appelflappen! #klimaatverandering #milieucrisis #grondstoffencrisis #polarisatie #populisme #maritiem #conflictmanagement en niet te vergeten de alles overheersende #socialecrisis

Een kwestie oplossen: It takes two to tango!

Communicatie is ‘zenden’ en ‘ontvangen’. Goed naar een ander luisteren helpt tot inzicht te komen. Inderdaad, It takes two to tango!

Als Pleitbezorger heb ik me jarenlang veelal beziggehouden met kwesties in de maritieme sector, maar ik ben blij dat ik ook in andere sectoren gehoor vind. KAS Magazine belicht in editie 2020-02 hoe ook in de Sierteelt- en Tuinbouwsector aandacht voor het gezamenlijk oplossen van kwesties van belang is (https://online.fliphtml5.com/ohjoa/kqxn/#p=12). Juist als partijen van elkaar afhankelijk zijn om in de nabije toekomst zaken weer op gang te brengen of verder te ontwikkelen, is het van groot belang geschillen op een effectieve manier met elkaar op te lossen.

Ik ben Pleitbezorger van Mediation als methode voor het oplossen van geschillen, ook in de Sierteelt- en Tuinbouwsector.

https://pleitbezorger.com/2020/05/kamer-van-koophandel-vermijd-een-dreigend-conflict/

https://pleitbezorger.com/2020/04/mediation-in-unusual-times/

https://pleitbezorger.com/2020/04/mediation-in-ongewone-tijden/

https://pleitbezorger.com/2019/09/professioneel-mfn-mediator/

https://pleitbezorger.com/2019/01/conflictbemiddeling-als-ambacht/

https://pleitbezorger.com/2019/08/het-verdrag-van-singapore-inzake-mediation-2019/

https://pleitbezorger.com/2019/01/je-begrijpt-het-pas-als-je-het-een-ander-kunt-uitleggen/